Πότε σε καλεί για έλεγχο η εφορία;

Σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης φορολογικής νομοθεσίας, έχουν οριστεί οι ελεγκτικές αρχές που μπορούν να προχωρήσουν σε φορολογικό έλεγχο ιδιωτών και επιχειρήσεων. Αυτές οι αρχές ( ΑΑΔΕ, ΣΔΟΕ , ΚΕΦΟΜΕΠ Δ.Ο.Υ.) προχωρούν κατά περίπτωση σε :

• Έλεγχο και διασταύρωση των φορολογικών υποχρεώσεων
• Έλεγχο σε λογιστικά αρχεία, σε έγγραφα και γενικότερα σε πληροφορίες που μπορεί να σχηματίσουν το προφίλ του ελεγχόμενου ακολουθώντας διαδικασίες που προβλέπονται από τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας.

Ο εκάστοτε φορολογούμενος έχει την υποχρέωση να παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που θα του ζητηθούν από τον αρμόδιο ελεγκτή.

Ποια είναι τα στοιχεία που ζητούνται συνήθως στον φορολογικό έλεγχο από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές;

Ο αρμόδιος ελεγκτής μπορεί να ζητά :

• Πληροφορίες για τους τραπεζικούς λογαριασμούς του ελεγχόμενου στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό (έλεγχος καταθέσεων)
• Πληροφορίες και διευκρινίσεις αναφορικά με τις δαπάνες διαβίωσης προκειμένου να εξεταστεί το ενδεχόμενο απόκρυψης τυχόν εισοδήματος (έμμεσες τεχνικές ελέγχου)
• Δεδομένα που πιστοποιούν τη γνησιότητα των δεδομένων που προσκομίζονται από τον ελεγχόμενο
• Πληροφορίες από τρίτα πρόσωπα που μπορεί να διευκολύνουν τη διενέργεια του ελέγχου. Είναι σύνηθες το φαινόμενο να ζητούνται πληροφορίες από τραπεζικούς λογαριασμούς του άμεσου συγγενικού περιβάλλοντος του ελεγχόμενου επιχειρηματία, ώστε να διαπιστωθεί εάν υπάρχει ενδεχόμενο αποκριβείσας φορολογητέας ύλης.
• Ανάλογα με την περίσταση να ζητά τη συνδρομή αλλοδαπών ελεγκτικών υπηρεσιών.

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει και στο άρθρο μας «Φορολογικοί έλεγχοι 2021» οι ελεγκτικές αρχές έχουν το δικαίωμα να προβούν σε έλεγχο καταθέσεων και γενικότερα σε έλεγχο των τραπεζικών λογαριασμών του ελεγχόμενου.

Πότε όμως ελέγχεται μια επιχείρηση;

Η επιλογή των ελεγχόμενων επιχειρήσεων βασίζεται κατά κανόνα σε στοιχεία που συλλέγονται από τις δηλώσεις των επιχειρήσεων ή από εξωτερικές πηγές ( τραπεζικοί λογαριασμοί, καταγγελίες, προσωρινοί έλεγχοι Σ.Δ.Ο.Ε. κοκ.). Η αξιολόγηση των επιχειρήσεων έχει μια λογική «risk management». Αυτό που αξιολογείται επί της ουσίας είναι αν μια επιχείρηση χαρακτηριστεί ως υψηλού κινδύνου ή  όχι για τη διάπραξη του αδικήματος της φοροδιαφυγής .

Με βάση τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας «οι υποθέσεις που ελέγχονται κατά προτεραιότητα, επιλέγονται με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) με βάση κριτήρια ανάλυσης κινδύνου, στοιχεία από εσωτερικές και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ή, εξαιρετικά, με βάση άλλα κριτήρια, τα οποία καθορίζονται από τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και δεν δημοσιοποιούνται».

Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες αιτίες που αυξάνουν τις πιθανότητες χαρακτηρισμού μιας επιχείρησης , ως επιχείρηση υψηλού κινδύνου:

• Σημαντικές διαφορές στις καταστάσεις φορολογικών στοιχείων πελατών προμηθευτών (ΜΥΦ)
• Μη υποβολή δηλώσεων παρακρατούμενων και έμμεσων φόρων
• Δυσανάλογα ποσά στις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις. Τέτοια μπορεί να είναι κονδύλια που επηρεάζουν το κόστος πωληθέντων.  Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις λαμβάνονται στατιστικά στοιχεία του κλάδου δραστηριοποίησης μια επιχείρησης και συγκρίνονται με αυτά της επιχείρησης που ελέγχεται
• Παραβάσεις σε προσωρινούς ελέγχους του Σ.Δ.Ο.Ε. ή της Δ.Ο.Υ.

Τα παραπάνω αποτελούν μια ενδεικτική λίστα στοιχείων, που από την εμπειρία μας αυξάνει την πιθανότητα ελέγχου μια επιχείρησης. Βέβαια δεν είναι τα μόνα στοιχεία που οδηγούν σε έναν έλεγχο, ούτε είναι δεδομένο ότι η μη ύπαρξη των ανωτέρω αιτιών αποτελούν εχέγγυο ότι δεν θα ελεγχθεί μια επιχείρηση, καθώς υπάρχουν και δειγματοληπτικοί έλεγχοι.

Βέβαια ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης , μπορεί να πραγματοποιηθούν και πιο σύνθετης μορφής έλεγχοι , που αφορούν κυρίως μεγάλες επιχειρήσεις και έχουν να κάνουν ενδεικτικά:

• Την τεκμηρίωση τιμών ενδοομιλικών συναλλαγών. Μπορεί μια επιχείρηση να μην έχει την υποχρέωση που ορίζει ο νόμος για τη κατάρτιση φακέλου τεκμηρίωσης των συναλλαγών αυτών, σε έναν έλεγχο όμως θα πρέπει να είναι σε θέση να τεκμηριώσει ότι δεν διαστραυλώνεται η τιμολογιακή πολιτική της εταιρείας.
• Συναλλαγές σε επίπεδο αγορών εμπορευμάτων ή παρεχόμενων υπηρεσιών σε χώρες μη συνεργαζόμενες ή με ευνοϊκό φορολογικό περιβάλλον . Είναι δεδομένο από τη νομοθεσία ότι τέτοιες δαπάνες είναι μη εκπιπτόμενες, ακόμα όμως και αν δεν έχουν εκπέσει από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, θα πρέπει να μπορεί ο ελεγχόμενος να αποδείξει την πραγματοποίηση της συναλλαγής καθώς και το εύλογο κόστος αυτής.

Πέραν της διαδικασίας ενός φορολογικού ελέγχου, είναι πολύ σημαντικό να καθοριστεί και  η τακτική που θα ακολουθηθεί στο στάδιο της ενδικοφανούς προσφυγής, καθώς οι περισσότεροι φορολογικοί έλεγχοι πραγματοποιούνται σε διάστημα τέτοιο που είναι οριακά στην παραγραφή των ελεγχόμενων ετών.

Έλεγχος εφορίας δικαιώματα

Θα πρέπει τέλος να επισημάνουμε ότι, στη διαδικασία διενέργειας ενός φορολογικού ελέγχου το πιο σημαντικό από όλα είναι η διάθεση του ελεγχόμενου να συνεργαστεί με τους ελεγκτικούς φορείς.

Η μη συνεργασία μπορεί πολλές φορές να επιφέρει μη αναστρέψιμα αποτελέσματα, με πολύ δυσάρεστες συνέπειες. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που έχουν παρουσιαστεί σε εμάς καθυστερημένα (στάδιο ενδικοφανούς προσφυγής) χωρίς προηγουμένως να έχει υπάρξει ομαλή συνεργασία από τη μεριά του ελεγχόμενου, πρακτική που σίγουρα δεν αποτελεί πλεονέκτημα για τον ελεγχόμενο.